Nằm cách thành phố Thái Nguyên 45km, Khu du lịch sinh thái Phượng Hoàng (xã Phú Thượng, huyện Võ Nhai) gồm hang Phượng Hoàng và hang suối Mỏ Gà là điểm du lịch hang động hấp dẫn của tỉnh Thái Nguyên. Hang Phượng Hoàng thuộc kiểu hang khô, có độ cao khoảng 500m so với cánh đồng xã Phú Thượng bên dưới. Hang có chu vi 380m, dài 476m, chiều cao từ đỉnh hang xuống đáy là 70m, được chia thành ba tầng: Tầng trên cùng là hang Dơi, tầng giữa là hang Sáng và tầng cuối là hang Tối.
Để chinh phục hang Phượng Hoàng, du khách phải men theo con đường lát đá dài 800m. Đường đi khá thuận tiện, chỉ mất 30 - 45 phút. Tại khu vực hang Sáng, nhờ có 3 cửa hang nên nơi đây quanh năm ánh sáng chan hòa, du khách được tận mắt ngắm nhìn những nhũ đá hình hổ, báo, voi, vũ nữ; đặc biệt là thạch nhũ hình linga cao 10m, to cỡ 2 người ôm.
Hang Phượng Hoàng là di tích cách mạng của tỉnh Thái Nguyên, từng thuộc vùng căn cứ địa Bắc Sơn - Võ Nhai, được nhớ đến với sự kiện ngày 27-11-1944, 75 chiến sĩ đội Cứu quốc quân 2 cùng 373 hộ gia đình ở Võ Nhai đã di chuyển lên hang Phượng Hoàng để lập một “pháo đài” vững chắc chống thực dân Pháp. Chỉ với bẫy đá, nỏ, giáo mác, súng kíp, lưỡi cày cùng chiến thuật đánh du kích, đội Cứu quốc quân đã tiêu diệt một tiểu đoàn lính Pháp.
Nằm ngay dưới chân núi Phượng Hoàng là hang suối Mỏ Gà. Tên hang được đặt theo tên dòng suối Mỏ Gà chảy ra từ lòng hang. Hang rộng khoảng 10 - 15m, cao 2 - 15m, chiều sâu theo khảo sát ban đầu khoảng 150 - 200m. Theo nhiều người dân nơi đây, hang có thể còn thông sang địa phận huyện Bắc Sơn (tỉnh Lạng Sơn). Nước suối Mỏ Gà chảy từ lòng hang qua các khe đá xuống phía dưới tạo thành dòng thác cao 2m khiến khung cảnh nơi đây càng thơ mộng. Tại khu vực cửa hang có nhiều vũng nước nhỏ như bể bơi mi ni, giúp du khách giải nhiệt trong những ngày hè. Dưới chân thác là một bể bơi lớn với nguồn nước được dẫn từ chính suối Mỏ Gà.
Năm 1994, hang Phượng Hoàng và hang suối Mỏ Gà được công nhận là Di tích lịch sử và thắng cảnh cấp quốc gia. Năm 2021, Khu du lịch sinh thái Phượng Hoàng được công nhận là Điểm du lịch cấp tỉnh. Nơi đây được đầu tư, xây dựng trên tổng diện tích 1,8ha, bao gồm các dịch vụ phục vụ du khách như nhà hàng, cơ sở lưu trú, các hoạt động vui chơi giải trí và gian trưng bày nông sản của địa phương.
Hương Thanh